Label C-verplichting
Per 1 januari 2023 moeten kantoorgebouwen over een energielabel van minimaal niveau C beschikken. De label C-verplichting is vastgelegd in artikel 5.11 van het (per 17 oktober 2018 gewijzigde) Bouwbesluit 2012.
Onder een kantoorgebouw wordt verstaan: ‘een gebouw of gedeelte van een gebouw met alleen één of meer kantoorfuncties en nevenfuncties daarvan’. Dit staat in artikel 1.1 van het Bouwbesluit. De labelplicht geldt dus voor het gehele kantoorgebouw inclusief de nevenfuncties. Een kantoor kan zelf ook een nevenfunctie van een andere gebruiksfunctie zijn, bijvoorbeeld een kantoor in een winkel of een school. Alsdan is geen sprake van een kantoorgebouw in de zin van artikel 1.1 van het Bouwbesluit en geldt de labelplicht niet.[1]
Uitzonderingen
Het Bouwbesluit geeft in artikel 5.11 lid 2 t/m 5 vier uitzonderingen op de label C verplichting. De label C verplichting geldt niet:
- bij kantoorgebouwen met een gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties kleiner dan 50% van de totale gebruiksoppervlakte van het gebouw waarvan het kantoorgebouw deel uitmaakt.
- bij kantoorgebouwen waarvan de totale gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties en nevenfuncties kleiner is dan 100 m².
- bij kantoorgebouwen die behoren tot een categorie als bedoeld in artikel 2.2 van het Besluit energieprestatie. Hieronder vallen onder meer rijksmonumenten en kantoorgebouwen die ten hoogste twee jaar worden gebruikt.
- indien de kosten voor de maatregelen die moeten worden genomen om aan de verplichting te voldoen, een terugverdientijd hebben van méér dan 10 jaar. In dat geval dienen nog wel maatregelen te worden getroffen die een terugverdientijd tót en met 10 jaar hebben.
Handhaving
Als een kantoorgebouw op 1 januari 2023 nog niet beschikt over een energielabel C, dan is het op grond van artikel 5.11 van het Bouwbesluit 2012 verboden om dat kantoorgebouw te gebruiken of in gebruik te nemen. Wordt het kantoorgebouw toch gebruikt, dan bestaat het risico op bestuursrechtelijke handhaving. Het ‘bevoegd gezag’ (dit zal veelal de gemeente zijn waarin het kantoorpand zich bevindt) kan handhavend optreden door middel van het afgeven van een waarschuwing, het opleggen van een last onder bestuursdwang, een last onder dwangsom en mogelijk een bestuurlijke boete. Het kantoorpand kan ook worden gesloten. Naast deze bestuursrechtelijke sancties bestaat er ook een strafrechtelijke sanctie. Het niet voldoen aan de labelverplichting betreft een overtreding van de Wet Economische Delicten. Het ‘bevoegd gezag’ kan zowel de verhuurder/eigenaar, de huurder of beide aanspreken. Dit hangt af van de omstandigheden van het geval (bijvoorbeeld wie is in staat en wie is gehouden de energiebesparende maatregelen te treffen). De praktijk zal moeten uitwijzen hoe streng er zal worden gehandhaafd.
Energielabel C – verplichting en bestaande huurovereenkomsten
Het verkrijgen van label C brengt kosten met zich mee. De vraag is voor wiens rekening deze kosten komen: huurder of verhuurder. Veelal wordt op basis van het ROZ-model gecontracteerd. Het meest recente model (2015) bevat geen specifieke bepalingen over het treffen en bekostigen van energiebesparende voorzieningen ten behoeve van label C.[2] Voor zover huurder en verhuurder geen aanvullende afspraken hebben gemaakt, moet worden teruggevallen op de algemene bepalingen over de verdeling van de onderhouds-, herstel en vernieuwingskosten (bijvoorbeeld artikel 11.4 en 11.5) en de wet.
Het verdient aanbeveling om zo spoedig mogelijk te inventariseren of en zo ja, welke werkzaamheden er moeten worden uitgevoerd om aan de label C verplichting te voldoen en wie welke kosten voor zijn rekening dient te nemen.
Indien een huurder weigert zijn medewerking te verlenen aan het uitvoeren van de werkzaamheden, kan de verhuurder de huurder op grond van de huurovereenkomst en/of de wet (artikel 7:220 BW) verplichten zijn medewerking te verlenen.
Voor zover de verhuurder weigert de nodige maatregelen te treffen om aan de label C verplichting te voldoen, kan de huurder van de verhuurder verlangen het gebrek te herstellen. Of het niet voldoen aan de Label C – verplichting als een gebrek in de zin van artikel 7:204 lid 2 BW moet worden gekwalificeerd is onder meer afhankelijk van de aard van de nog te verrichten energiebesparende voorzieningen.
Tot slot
Voor zover een kantoorgebouw nog niet voldoet aan de eisen om een label C te krijgen is het van groot belang om vóór 1 januari 2023 de benodigde maatregelen te treffen om aan die eisen te voldoen en daarnaast tijdig een energielabel aan te vragen. Als het kantoorgebouw op 1 januari 2023 nog niet beschikt over een energielabel C, dan is het verboden om dat kantoorgebouw te gebruiken of in gebruik te nemen.
Heeft u naar aanleiding van bovenstaande nadere vragen, neem dan vooral contact met ons op.
[1] Nota van Toelichting bij het Besluit van 17 oktober 2018, houdende wijziging van het Bouwbesluit 2021 betreffende de labelverplichting voor kantoorgebouwen, Stb. 2018, 380, p. 9).
[2] Sinds 2019 heeft de ROZ-modelenergielabelbepalingen beschikbaar gesteld. Deze kunnen worden gebruikt bij nieuwe huurovereenkomsten.